Анхны хурал 1923 оны 11 дүгээр сард Хулгарын адгийн ус гэдэг газарт

Ардын төлөөлөгчдийн  анхны хурал хуралдаж, ардын намын төлөөлөгч Эрэнжав гэдэг хүн удирджээ.  Хуралд Бадарч Гунгаа, Зундуй, Гомбожав, Жарантай, Махабарадий, Да лам Дансран тайж, Дамбажав, зайсан Туулай, Гэсгүй бор зэрэг харц ард, бичгийн түшмэл, тайж лам 30 гаруй хүн оролцсон байна.Энэ үйл явц нь тус сумын хурлын байгууллагын үндэс суурийг тавьсан гэж үздэг. 

Монгол Улсын  Их Хурал 1992 оны 8 дугаар сарын 18-ны өдөр Монгол Улсын Засаг Захиргаа нутаг дэвсгэрийн нэгж түүний удирдлагын тухай хуулийг батлан гаргаснаас эхлэн орон нутагт үйл ажиллагаа явуулж байсан Ардын хурлын Тэргүүлэгчид,  Ардын Хурлын гүйцэтгэх захиргаа уг хуулийн дагуу хурлын зохион байгуулалтанд шилжих Иргэдийн Төлөөлөгчдийн хурлын байгууллага байгуулагдсан байна.

1923-1989 он хүртэл сумын гүйцэтгэх засаглал буюу захиргааны байгууллага нь хуралтайгаа нэгдсэн нэг байгууллага байлаа. Энэ үед захиргаа өөрийн бодлого шийдвэрийг хуралд тулгах байдлаар батлуулж, сонгуулийн байгууллага, ардын хурлын нэр хүндийг бууруулж байсан боловч дээрх хугацаанд ажиллаж байсан хурал нь нам, эвлэл, үйлдвэрчин, залуучууд эмэгтэйчүүдийн байгууллагад идэвхитэй оролцож, өөрийн удирдах ёс төлөвшихөд тодорхой нөлөө үзүүлж байснаас бие даасан байгууллага болоогүй юм. 

1992 оноос одоо хүртэл ажиллаж байгаа нутгийн өөрөө удирдах ёсны байгууллага болох иргэдийн төлөөлөгчдийн хурал нь Монгол улсын үндсэн хууль, бусад хуулийн хүрээнд ажиллах сумынхаа насанд хүрсэн иргэдийн дундаас сонгогдсон төлөөллийн байгууллага бөгөөд нутаг дэвсгэрийн нийт иргэдийн хүсэл эрмэлзлэл санаа бодол, эрх ашгийг  бүрэн илэрхийлэн ажиллах болов. 

1992 оны 8 дугаар сарын 25-ны өдөр  батлагдсан Монгол улсын үндсэн хууль, Монгол улсын засаг захиргаа нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн дагуу сумын иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлыг шинэчлэн байгуулав. 1992 оны сонгуулиар баг бүрээс 5 хүнийг сумын иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын төлөөлөгчөөр сонгосон бөгөөд тэдний бүрэн эрхийн хугацаа 2 жилийн хугацаатай байв. 

1992-1996 онуудад Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын дарга нь орон тооны бус байж, хурлын ажилтан 1 хүн орон тоогоор ажиллаж байлаа. 1996 оны орон нутгийн сонгуулиар 20 хүнийг сумын иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын төлөөлөгчөөр сонгож, үүний гурвыг нь багийн иргэд сонгогчид шууд, үлдсэн 17 хүнийг намын квотоор нэр дэвшүүлэн сонгож байв. 1996 оны 11 сараас  эхлэн орон тооны хурлын дарга ажилласан байна. 

1996 оноос эхлэн хурлын байгууллага бие даасан төсөв өмч хөрөнгөтэй болж ажилласан. 

2000 оны 10 дугаар сард орон нутгийн сонгуулийг шинэчлэгдсэн хуулийн хүрээнд 5 хэсгийн хороо, 20 тойрогт орон нутгийн сонгуулийг явуулсан. 

2008 оны орон нутгийн сонгуулиар МАХН-ын 7 төлөөлөл, ардчилсан намын 14 төлөөлөл сонгогдсон байна.

2012 оны орон нутгийн сонгуулийн үр дүнгээр байгуулагдах сумын ИТХ-ын 21 төлөөлөгч нь нэг мандаттай олонх хувилбараа 14 төлөөлөгчийг, хувь тэнцүүлсэн хувилбараар 7 төлөөлөгчийг сонгуулахаар тогтсон бөгөөд 2012 оны 10 дугаар сард иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын сонгуульд олонхийн санал авсан төлөөлөгч, намын суудал хуваарилалтад жагсаалтаар орсон нийтдээ 21 төлөөлөгч сонгогдсон байна. Нам, эвсэлд өгсөн саналд хувь тэнцүүлэн суудал хуваарилахад Монгол ардын намын 3 суудал, ардчилсан нам 3 суудал, МАХН-ын 1 суудал тус тус ногдсон байна. АН-ын төлөөлөгч 11, МАН-ын төлөөлөгч 8, МАХН-ын 2 төлөөлөгч тус тус сонгогджээ. 

2016 оны орон нутгийн сонгуулиар МАН-ын төлөөлөгч 13, АН-ын төлөөлөгч 8 сонгогдсон байна.  

ИТХ-ын даргаар: 1992-1994 онд Г.Баасан, 1994-1996 онд Ц.Мэндхүү, 1996-1998 онд Х.Нямдорж,  1998-2000 онд Т.Элбэгдорж, 2000-2003 онд Л.Бямбадорж,ажилтнаар Т.Төгсжаргал, нарийн бичгийн дарга Ц.Нарантуяа /орон тооны бус/ 2004-2007 онд Т.Баяраа, нарийн бичгийн дарга Ц.Нарантуяа 2008-2016 онд Г.Лхагвасүрэн, нарийн бичгийн дарга Ц.Нарантуяа, 2016 оны 10 сараас ИТХ-ын дарга  Б.Далай , 2017 оноос нарийн бичгийн дарга Э.Бүжмаа ажиллаж байна.

Сумын Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурал дарга, нарийн бичгийн дарга гэсэн 2 орон тоотой үйл ажиллагаа явуулж, сумынхаа эдийн засаг, нийгмийн хөгжлийн үндсэн чиглэл, хөгжил дэвшилтэй холбоотой асуудлын зэрэгцээ ИТХ-ын бүрэн эрхийн хугацаанд болон тухайн жилд хэрэгжүүлэх үндсэн чиглэл, зорилтыг тодорхойлж,  Засаг даргын үйл ажиллагааны хөтөлбөр, жил бүрийн эдийн засаг нийгмийг хөгжүүлэх үндсэн чиглэл, төсөв, мал аж ахуй, хөдөө аж ахуй, газар тариалан, боловсрол, эрүүл мэнд, байгаль орчныг хамгаалах хөтөлбөр, төлөвлөгөө, дүрэм, журам, нийтлэг хэм хэмжээ тогтоосон тогтоол шийдвэрийг батлан, хэрэгжилтэд үнэлэлт дүгнэлт өгч, ажлын албанаас дотоод ажлын чанар, архив, албан хэрэг хөтлөлтийн стандартыг ханган ажиллахад анхаарч, үйл ажиллагаандаа байнга мөрддөг дүрэм, журам зааврыг шинэчлэн мөрдөн ажиллаж   байна.